Litwa – Informacje Praktyczne

Litwa – kraina bursztynu, lnu i wspomnień zaklętych w drewnianych domach – zajmuje powierzchnię 65 302 km². Choć jest pięć razy mniejsza niż Polska, skrywa bogaty folklor, zabytki światowej sławy i smaczną, domową kuchnię. Litwini mają nawet własne perfumy narodowe. Nazywają się Lietuvos Kvapas, czyli „Zapach Litwy”. W ich kompozycji znajdziemy aromaty, które kojarzą się z litewską naturą: palone drewno, mech, kwiaty z łąk i nuta malin.

Niezwykle bogate jest dziedzictwo historyczne Litwy. Kraj ukształtowały czasy pogańskie, potęga Wielkiego Księstwa Litewskiego, unia z Polską, wojny światowe i proces odzyskania niepodległości od Związku Radzieckiego w 1990 roku. Świadkiem jej historii są liczne zamki, pałace, katedry i miejsca pamięci rozsiane po całym kraju.

Na Litwie rozgrywa się akcja epopei narodowej „Pan Tadeusz – Ostatni Zajazd Na Litwie„. W czasach Rzeczypospolitej Obojga Narodów, zajazd był formą samosądu, polegającą na zbrojnym dochodzeniu swoich praw przez wierzyciela wobec dłużnika. 

W dzisiejszym artykule znajdziesz praktyczne informacje, które pomogą Ci zaplanować podróż na Litwę na własną rękę.

Ruszamy? Ruszamy!

Litwa

Regiony etnograficzne Litwy

Litwa dzieli się na pięć regionów etnograficznych: Auksztotę, Dżukiję, Kraj Kłajpedzki, Żmudź oraz Suwalszczyznę. Park Narodowy Aukštaitija to najstarszy park narodowy na Litwie, pełen jezior, wzgórz i lasów. Znajduje się tu ponad 120 jezior, a także tradycyjne wsie z drewnianą architekturą.

Dżukija to region grzybobrania i miodu. W czerwcu przy drogach spotkaliśmy wielu grzybiarzy w kaloszach i koszulach flanelowych, sprzedających dorodne podgrzybki i koźlarze. Najbardziej znaną miejscowością Dżukiji są Druskienniki, popularne uzdrowisko i kurort sanatoryjny. W Druskiennikach mieści się także jedyny całoroczny resort narciarski w krajach nadbałtyckich, Snow Arena.

Do Kraju Kłajpedzkiego należy Mierzeja Kurońska – unikatowy pas wydm wpisany na listę UNESCO. Znajdują się tu ruchome piaski, rybackie wioski i domki z błękitnymi okiennicami. Główną atrakcją Żmudzi jest Góra Krzyży pod Szawlami. To jedno z najbardziej symbolicznych miejsc Litwy, usiane tysiącami krzyży zostawionych przez pielgrzymów. Z kolei na Suwalszczyźnie bije rolnicze serce kraju.

Sport na Litwie

Litwini kochają sport, a ich prawdziwą pasją jest koszykówka. To właśnie ten sport uznawany jest za narodowy. Najsłynniejszym litewskim byłym koszykarzem jest Arvydas Sabonis. Wywodzący się z Kowna mistrz olimpijski (w barwach ZSSR) odniósł wiele sukcesów macierzystym klubie Žalgiris Kowno i w lidzie NBA.

O koszykarskim zamiłowaniu Litwy przekonaliśmy się dwukrotnie. Zarówno w Wilnie jak i w Kownie, większość restauracji transmitowała mecze na żywo. Przy stołach nie dało się wcisnąć szpilki, a kibice, ubrani w zielono-białe barwy klubowe głośno i emocjonalnie przeżywali każdy strzał do kosza.

Jedną z najbardziej wyjątkowych atrakcji sportowo-turystycznych na Litwie są loty balonem. Wilno to jedyna stolica w Europie, nad którą można wzbić się balonem i podziwiać miasto z lotu ptaka. Nic dziwnego, że z roku na rok przyciąga to coraz więcej turystów.

„Len ubiera, żywi i leczy”

Kultura Litwy mocno związana jest także z lnem. Len był tu znany już cztery tysiące lat temu, a ślady jego obecności znajdziemy w najstarszych litewskich pieśniach ludowych. W miejscowości Birże (Biržai) działa największa w krajach bałtyckich fabryka lnu: „Linas” (zobacz produkty Linas w sklepie internetowym). Każdego roku w różnych częściach Litwy organizowane są Święta Lnu i Dni Lnu, podczas których można poznać ten materiał od podszewki.

Kuchnia Litwy

Kuchnia litewska jest prosta i sycąca. Królują tu dania, które dobrze rozgrzewają w chłodne dni. Wywodzą się z tradycji chłopskich, a głównymi składnikami są ziemniaki, nabiał, wieprzowina, owoce leśne i grzyby.

Najbardziej znaną wędliną na Litwie jest kindziuk (skilandis). To dojrzewająca, twarda wędlina, produkowana z mięsa wieprzowego, często wepchnięta w żołądek wieprzowy. Z wyglądu przypomina salami, a w smaku jest kwaskowata i pieprzna.

Do klasyków kuchni litewskiej należą cepelinai – duże kluski ziemniaczane nadziewane mięsem, podawane ze śmietaną i skwarkami. Popularne są też placki ziemniaczane (bulviniai blynai) oraz kugelis – zapiekanka ziemniaczana z boczkiem. Latem jada się šaltibarščiai, różowy chłodnik na bazie buraków i ogórków.

Na deser warto spróbować sękacza (šakotis) – efektownego ciasta w kształcie choinki, pieczonego nad ogniem. Inne słodkości to na przykład varškės apkepas, czyli zapiekanka twarogowa oraz kisiel z żurawiny. Często jada się także leniuchy (tinginys) – twarde ciasto z kakao, mleka kondensowanego, masła i pokruszonych ciastek. Na szybką przekąskę polecamy batoniki twarożkowe (sūrelis) w czekoladzie, zwłaszcza marki Magija.

Ciekawym przysmakiem jest ser jabłkowy (obuolių sūris). Wbrew nazwie, nie ma nic wspólnego z serem. Produkt powstaje poprzez smażenie przecieru jabłkowego z miodem. Wlewa się go do woreczka płóciennego i suszy. Gdy stwardnieje, można go kroić na kawałki, jak ser.

W sklepach można kupić lokalne sery, na przykład Liliputas, a także miód z litewskich pasiek, zwłaszcza z regionu Łozdzieje (Lazdijai). Litwini wypiekają ponad 200 rodzajów zbitego, czarnego chleba, do kupienia w każdym supermarkecie. Z czarnego chleba wytwarza się także kwas chlebowy (gira).

Ciekawostką kulinarną Litwy jest także Vytautas – słona woda gazowana.

Litwa – Informacje Praktyczne

Waluta i ceny na Litwie

Litwa należy do strefy euro, które w 2015 zastąpiło poprzednią walutę, lity. Od czasu zmiany waluty, ceny na Litwie poszybowały w górę i powoli doganiają Europę Zachodnią. Przykładowe ceny w 2025 roku:

• Nocleg w hotelu średniej klasy: 60–90 euro za pokój dwuosobowy
• Obiad w restauracji: 10–20 euro za osobę
• Bochenek chleba: około 1,50 euro
• Ser żółty (1 kg): 6–10 euro
• Szynka (1 kg): 8–12 euro
• Woda (1,5 l): 0,60–1 euro
• Litr paliwa: 1,3 euro

W większości turystycznych miejsc można płacić kartą. Kantorów jest wyraźnie mniej niż podczas pierwszej podróży na Litwę 16 lat temu. W mniejszych miejscowościach trudno o bankomat, dlatego przed wyjazdem warto zaopatrzyć się w gotówkę. Przydają się zwłaszcza monety, którymi płaci się na przykład za toalety i parkometry w większych miastach.

Transport i winiety na Litwie

Główne lotnisko na Litwie oczywiście znajduje się w Wilnie (VNO). Ceny godzinnego lotu z Warszawy w 2025 roku wahają się między 800 a 1200 złotych.

Z lotniska do miasta najszybciej i najłatwiej dostać się pociągiem linii 946. Kursuje kilka razy dziennie (zobacz rozkład pociągu), a przejazd zajmuje zaledwie 7 minut. Autobusy linii 1, 2 i 88, a w nocy 88N, również łączą lotnisko z miastem, przy czym linia 3G (zobacz rozkład autobusu) jest najszybsza, docierając do centrum w około 20 minut. 

Drogi na Litwie są dobrej jakości, a ruch niewielki poza dużymi miastami. Samochody osobowe zwolnione są z obowiązku posiadania winiety, nie dotyczy to jednak kamperów i pojazdów powyżej 3.5 tony. Przyjemność z podróży uprzykrzają fotoradary, do przesady ograniczając prędkość. Gdy tylko kończy się jeden odcinkowy pomiar, zaraz zaczyna się kolejny.

Transport publiczny funkcjonuje dobrze w większych miastach. W Wilnie można korzystać z gęstej sieci autobusów i trolejbusów. Bilety kupuje się w aplikacji Trafi lub przykładając kartę płatniczą do czytnika w pojeździe. W godzinach szczytu Wilno jest mocno zatłoczone, a ceny Ubera rosną.

Przykładowo, przejazd poza godzinami szczytu w słoneczną pogodę kosztował 7€ za 15 minut jazdy. Ta sama droga w godzinach szczytu i w deszczu, a więc w czasie zwiększonego popytu, kosztowała 22€ i zajęła 45 minut. Uber jest wciąż bardziej opłacalny niż taksówki, które często zawyżają ceny, oferując obcokrajowcom „trasę widokową” po czterokrotnie wyższej cenie.

Internet na Litwie

Dostęp do Internetu na Litwie jest bardzo dobry. Wi-Fi działa w większości hoteli, kawiarni i restauracji. Mając telefon na abonament w Polsce, warto sprawdzić swój pakiet roamingowy. Zasięg telefonu czasem zanika w gęstych borach sosnowych, a także na terenach przygranicznych z Białorusią.

Na lotnisku, w punktach obsługi klienta, a także na niektórych stacjach benzynowych i w supermarketach można kupić litewską kartę SIM. Operatorzy tacy jak Telia, Tele2, Bite czy Ežys oferują niedrogie pakiety prepaid. Aby kupić kartę SIM na Litwie, należy okazać dokument tożsamości (dowód osobisty lub paszport), gdyż karty są rejestrowane.

Mając telefon na kartę w Polsce, można też skorzystać z aplikacji Airalo. Karta e-SIM Europe firmy Eurolink kosztuje 5 USD za 1GB na 7 dni. Przydaje się, jeśli podróżujemy do Litwy, Łotwy i Estonii, a nie chcemy kupować karty SIM w każdym kraju. Warto wiedzieć, że ta karta obejmuje wyłącznie transfer danych, nie można wykonywać ani odbierać połączeń telefonicznych.

Język litewski

Językiem urzędowym jest litewski – jeden z najstarszych języków indoeuropejskich, który przetrwał w bardzo archaicznej formie. Litwini są dumni ze swojego języka, ale w większych miastach dogadasz się po angielsku. Miłym zaskoczeniem lingwistycznym okazało się Wilno i Troki. Prawie wszystkie napotkane osoby (kierowcy Ubera, recepcjoniści, pracownicy kas biletowych i sprzedawcy pamiątek) znali język polski.

Choć co do zasady litewski nie jest podobny do polskiego, tak kilka wyrazów brzmi podobnie:

• Autobus – Autobusas
• Telefon – Telefonas
• Doktor – Daktaras
• Bank – Bankas
• Sport – Sportas

Co ciekawe, w języku litewskim nie ma wulgaryzmów. Aby przekląć, na przykład po przegranym meczu Žalgiris, Litwini używają przekleństw angielskich lub rosyjskich.

Litwa – atrakcje blisko Polski

Litwa to jeden z najczęściej pomijanych krajów w podróżach po Europie. A tymczasem Warszawę i Wilno dzieli zaledwie 515 kilometrów. Dzień na Litwie jest dłuższy niż w Polsce, ze względu na różnicę czasu. Na Litwie jest godzinę później niż w Polsce, a słońce w czerwcu zachodzi tu o 22:30.

Zobacz co warto zwiedzić blisko Polski:

Wilno – stolica z duszą

Wilno to miasto wielokulturowe, gdzie wciąż słychać echa historii wspólnej z Polską. Język polski usłyszysz tu na każdym kroku. Obowiązkowym punktem zwiedzania jest Ostra Brama i Kaplica z obrazem Matki Boskiej Ostrobramskiej.

Warto też zajrzeć do dawnej dzielnicy żydowskiej oraz do Zarzecza (Užupis) – artystycznej dzielnicy, która ogłosiła się niezależną republiką z własną konstytucją, prezydentem i symbolami. Wilno to miasto kościołów, z których najciekawsze to kościół św. Anny z drewnianym wnętrzem oraz kościół św. Katarzyny, który pełni funkcję… restauracji.

Kowno – tu rządzi sztuka

Kowno, drugie co do wielkości miasto Litwy, zyskuje coraz większą popularność. Spacer głównym deptakiem – Aleją Wolności (Laisves) – to świetny sposób na poznanie atmosfery miasta. Warto wjechać na wzgórze Aleksotas blisko 100-letnią kolejką terenową. Sam przejazd (1€) jest atrakcją, ale panorama na rzekę Niemen i starówkę Kowna nie ma sobie równych.

Miasto znane jest z murali (zwłaszcza Różowego Słonia) i nowoczesnych galerii sztuki, takich jak Yard Gallery pod gołym niebem. W 2022 roku Kowno nosiło tytuł Europejskiej Stolicy Kultury i nadal widać tego efekty. Slogan miasta to #Kaunastic. Jest fantastycznie? Nie, lepiej – jest Kaunastycznie!

Troki – zamek na wodzie

Troki to niewielkie miasteczko oddalone o około 30 minut drogi od Wilna. Jego największą atrakcją jest zamek położony na wyspie na jeziorze Galvė. Po zwiedzaniu warto spróbować karaimskich kibinów, czyli tradycyjnych pierogów z mięsem. Troki to także świetne miejsce na spacer nad jeziorem lub krótki rejs łódką. Nieopodal zamku ciągnie się ulica Karaimska, pełna drewnianych domów z trzema oknami na frontowej ścianie.

Dżukijski Park Narodowy

Dżukijski Park Narodowy to największy park narodowy na Litwie, pełen sosnowych lasów i naturalnych wydm. To idealne miejsce dla miłośników pieszych wędrówek i rowerowych wycieczek. W parku można spotkać żubry i zobaczyć tradycyjne litewskie wsie, pełne krzyży ubranych w białe fartuszki. Szczególnie warte odwiedzenia jest miasteczko Merkinė z wieżą widokową na rzekę Niemen. Mieści się tu także Grutas Park, muzeum pełne pomników wodzów komunizmu, w tym Stalina i Lenina.

Litwa – gotowy plan podróży

Wybierasz się na Litwę? Jesteś w dobrym miejscu! Już wkrótce na blogu zagości specjalna seria nadbałtycka: Litwa + Łotwa.

Podrzucamy gotowy plan podróży autem, na własną rękę:

• Pierwszy dzień: przejazd, nocleg w Olicie (Alytas)
• Drugi dzień: Dżukijski Park Narodowy, Wilno
• Trzeci dzień: Troki, Park Narodowy Kemeri, Jurmala
• Czwarty dzień: Ryga, nocleg w Kownie
• Piąty dzień: Kowno i powrót do Polski

W kolejnych wpisach przybliżymy te niezwykłe miejsca. Zostańcie z nami! 🙂