Lima – Klejnot Architektury Kolonialnej

Lima, stolica Peru, to miasto pełne kontrastów, łączące bogatą historię z nowoczesnością. Położona nad Oceanem Spokojnym, jest największym miastem kraju i ważnym centrum kulturalnym, gospodarczym oraz politycznym Ameryki Południowej. Lima zachwyca kolonialną architekturą, nowoczesnymi budynkami oraz bogatym życiem nocnym.

Miasto oferuje wiele zabytków takich jak 2000-letnie piramidy, barokowe klasztory i nieoczywiste muzea. Lima to także różnorodna kuchnia. Peruwiańskie dania, takie jak ceviche, oraz innowacyjne podejście lokalnych szefów kuchni zdobywają międzynarodowe uznanie.

Odkryj Limę – miasto, które łączy przeszłość z przyszłością i tradycję z nowoczesnością.

Plaza Mayor

500 lat temu, król Karol V – najstarszy syn Filipa Pięknego i Joanny Szalonej – ogłosił “Procedury tworzenia miast w Nowym Świecie”. Rezultat tych procedur najlepiej widać w Limie z perspektywy drona. Główny plac stolicy Imperium Słońca, w tym przypadku Plaza Mayor, miał być idealnie kwadratowy, podobnie jak przylegające do niego parcele. Francisco Pizarro, o którym mowa za chwilę, przygarnął dla siebie najlepszą parcelę, na której dziś znajduje się Pałac Prezydencki. Na jej terenie mieści się również dzisiejsza stacja kolejowa Desamparados, gdzie niegdyś zatrzymywały się składy Centralnej Kolei Transandyjskiej, zbudowanej przez genialnego polskiego inżyniera, Ernesta Malinowskiego.

W czasach kolonialnych, w samym sercu Plaza Mayor stanęła kamienna fontanna. Obecnie zdobi ją replika rzeźby anioła; oryginał podobno odfrunął stąd o własnych siłach. Na placu odbywały się również korridy i egzekucje, te ostatnie będące kluczowym narzędziem Hiszpańskiej Inkwizycji. W 1821 roku argentyński generał Jose San Martin ogłosił tu niepodległość Peru. Pół wieku później plac wybrukowano i położono tu tory tramwajowe. Elektryczne tramwaje kursowały w Limie aż do 1965 roku. Dziś najciekawsze obiekty na Plaza Mayor to katedra, Pałac Prezydencki i Pałac Arcybiskupów.

Katedra w Limie

Katedra w Limie, znana oficjalnie jako Bazylika Katedralna św. Jana Apostoła i Ewangelisty, jest jednym z najważniejszych zabytków stolicy Peru. Jej budowa rozpoczęła się zaledwie kilka miesięcy po założeniu miasta przez hiszpańskiego konkwistadora, Francisco Pizarro. Przynajmniej dwukrotnie w swojej historii została prawie doszczętnie zniszczona przez trzęsienia ziemi. Zakładając Limę, konkwistadorzy nie wzięli pod uwagę położenia miasta na styku płyt tektonicznych Nazca i Południowoamerykańskiej, lecz akurat o to nie można mieć do nich pretensji. Świadomość istnienia płyt tektonicznych, a tym bardziej zjawiska subdukcji (wsuwania się cięższej płyty pod lżejszą) pojawiła się bowiem dopiero w połowie ubiegłego wieku.

Główną atrakcją katedry w Limie jest kaplica ze szczątkami Francisco Pizarro. Pewnego dnia w 1528 roku, ten hiszpański konkwistador wyjął szablę i narysował linię na piasku. Wezwał osoby żądne sukcesów i władzy, ale jednocześnie niezrażone wizją śmierci, do jej przekroczenia. W ten sposób odbyła się rekrutacja konkwistadorów, później nazwanych Słynną Trzynastką, na czele których Pizarro po raz pierwszy wkroczył na tereny dzisiejszego Peru. Ku ich szczeremu zaskoczeniu, zastali tu prężnie działający kraj ze wspaniałymi świątyniami, siecią brukowanych dróg i spichlerzami pełnymi drogocennych klejnotów, w tym oczywiście złota. Pizarro zdołał podbić Peru dopiero podczas trzeciej wyprawy. Kraj był wtedy bowiem pochłonięty wojną domową między dwoma ostatnimi Inkami: Huascarem i Atahualpą.

Jednym z najważniejszych punktów peruwiańskich pielgrzymek do stołecznej katedry jest kaplica świętej Róży, patronki Limy i pierwszej kanonizowanej obywatelki Ameryki Południowej. Od wczesnych lat codzienne przyjmowała komunię, co wówczas było niespotykane w Peru. Jednocześnie, nie mogąc opędzić się od zalotników (była dziewczyną niezwykłej urody), ścięła włosy na krótko i smarowała twarz pieprzem. Wbrew woli rodziny zamknęła się w klasztorze, wychodząc z niego właściwie tylko po to, aby pomagać ubogim i chorym. W 1615 roku uznano, że posiada cudowne właściwości, gdy dzięki jej wstawiennictwu udało się odepchnąć atak holenderskich korsarzy w porcie Callao. Dziś rocznica śmierci św. Róży (30 sierpnia) to dzień wolny od pracy, a setki wiernych przychodzą do kaplicy w katedrze, prosząc ją o pomoc.

Klasztor San Francisco

Franciszkanie przybyli do Peru niedługo po śmierci ostatniego Inki, Atahualpy, w 1531 roku. Zakładali miasta, budowali drogi i otwierali szkoły. Głównym śladem ich bytności w Limie jest klasztor San Francisco, niegdyś zajmujący aż 1/8 powierzchni miasta.

Płytki azulejos do ozdoby ścian klasztoru sprowadzono aż z hiszpańskiej Sewilli. W 1641 roku zamówiono 118 paczek, które miały dopłynąć z Hiszpanii do Portobelo w Panamie. Niestety, część płytek potłukła się w transporcie i nie wystarczyło ich na cały klasztor. Z oryginalnej kopuły klasztoru zachowały się jedynie pendentywy, umożliwiające przejście z planu kwadratu do koła, na którym opiera się kopuła.

Zakrystię klasztoru zdobią płótna Francisco de Zurbarana, hiszpańskiego malarza, reprezentanta caravaggionizmu. Zurbaran podpisał umowę z konwentem franciszkanów, że dostarczy 38 obrazów, z czego 24 miały stanowić Matki Boskie naturalnej wielkości. Barokowa biblioteka klasztoru San Francisco, uważana za jedną z najpiękniejszych na świecie, zawiera ponad 25,000 dzieł w różnych językach. Jej najcenniejszym okazem jest ponad 500-letnia Biblia Regia.

500 lat temu w Limie zaczęli osiedlać się Hiszpanie i pojawiła się konieczność takiego chowania zmarłych, aby uniknąć rozprzestrzeniania się chorób. W każdym kościele w Limie (a te były na każdym rogu), powstawały w tym celu podziemne tunele. Sięgają od katedry, przez klasztor franciszkanów po klasztor dominikanów. Możliwe, że biegną również pod stacją kolejową Desamparados i pod Pałacem Prezydenckim. Dziś katakumby w klasztorze San Francisco są otwarte dla zwiedzających. Ich najsłynniejszą częścią jest 12-metrowa studnia z ludzkimi kośćmi, wybudowana w oparciu o techniki antysejsmiczne. Uważa się, że w katakumbach spoczywa nawet 100,000 osób.

Muzeum Rafael Larco Herrera

Muzeum Larco to największa na świecie prywatna kolekcja ceramiki preinkaskiej, niegdyś należącej do cywilizacji Moche. Jej najbardziej imponującą część stanowi 30,000 ceramicznych głów, z których każda posiada unikatowe rysy twarzy i jest wyrzeźbiona z dokładnością co do zmarszczki. Z jednej strony, ceramikę odlewano w ramach produkcji masowej, bowiem głowy znajdowano nie tylko w huacas (miejsca kultu), ale również w oddalonych wsiach i prostych pochówkach. Ale z drugiej strony, większość głów ma indywidualne cechy, na przykład wady genetyczne i zniekształcenia, a także inny wyraz twarzy.

Dziś wyróżnia się cztery cechy ceramiki Moche:

• Rzeźbiarskie (nie malowane, formowane)
• Realistyczne (zmarszczki, mimika twarzy, powieki, usta)
• Dokumentalne (sceny polowań, wojen, życia codziennego)
• Piktograficzne (niektóre zawierają ilustrowane opisy wydarzeń)

Cywilizacja Moche upadła prawdopodobnie w skutek fenomenu Super El Nino, który spowodował 30-lecie ulewnych deszczy, a następnie 30-letnią suszę. Studia lodowców peruwiańskich wykazują znaczącą zmianę klimatyczną w VI wieku naszej ery. Zresztą w tym samym czasie nastąpiło ochłodzenie klimatu na całym świecie, prawdopodobnie wskutek wybuchu wulkanu Krakatau w Indonezji. Dowody świetności cywilizacji Moche można podziwiać do dziś w Muzeum Larco w Limie.

W muzeum warto również obejrzeć:

• Egzemplarz kipu – inkaskiego pisma węzełkowego.
• Fragment inkaskiej tkaniny, wpisany do Księgi Rekordów Guinessa ze względu ilość bawełnianych węzełków (900!) na jednym centymetrze kwadratowym.
• Złotą i srebrną biżuterię sprzed 3000 lat.
• Preinkaską ceramikę erotyczną.

Dzielnica Miraflores

Miraflores to jedna z najbardziej ekskluzywnych dzielnic Limy, położona na 140 metrowym klifie nad Oceanem Spokojnym. Słynie z malowniczych parków, luksusowych hoteli, eleganckich restauracji i bogatego życia nocnego. Sercem Miraflores są Parque Kennedy, pełen kotów i artystów ulicznych, oraz Malecón, czyli nadmorska promenada, oferuje spektakularne widoki na ocean, szczególnie o zachodzie słońca. Jest również popularnym miejscem spacerów, joggingu oraz sportów ekstremalnych, takich jak paralotniarstwo.

W centrum Miraflores znajdują się również 2000-letnie piramidy. Najbardziej znana to Huaca Pucllana, piramida zbudowana z adobe (cegły suszonej w słońcu). Nazwa stanowi zlepek dwóch światów językowych: huaca to inkaskie określenie miejsc kultu, a Pucllana pochodzi z czasów kolonialnych. Badaniem tej piramidy zajęła się Maria Roztworowski, ś.p. badaczka kultur andyjskich. Peruwianka polskiego pochodzenia była autorką wielu dzieł naukowych, na przykład “Historii Imperium Inków” i “Pachacamac”. Huaca Pucllana powstała metodą “na księgarza” (técnica del librero): cegły ułożono pionowo, jak książki na półce w księgarni. Najwyższa ściana piramidy sięga ośmiu metrów. Na głównym placu ceremonialnym tego kompleksu archeologicznego, Hatun Pata, znaleziono szkielety 26 kobiet należących do cywilizacji Lima, prawdopodobnie złożonych w ofierze. Podobnie jak w Pachacamac (zobacz wpis: Fałszywe Głowy z Pachacamac), świątyni należącej do tej samej cywilizacji co Huaca Pucllana, również tutaj znaleziono piękną ceramikę. Głównym motywem naczyń w Miraflores jest rekin, będący źródłem pożywienia i obiektem kultu cywilizacji Lima.

Miraflores to także centrum handlowe i kulturalne, z licznymi galeriami sztuki, butikami oraz nowoczesnymi centrami handlowymi, takimi jak Larcomar. Wbudowane w klify nad oceanem, oferuje nie tylko zakupy, ale i wrażenia wizualne, można stąd bowiem obserwować delfiny, dotrzymujące towarzystwa surferom. W sąsiedztwie Larcomar znajduje się również Park Miłości (Parque del Amor) ze słynną rzeźbą zakochanej pary. Można tu przysiąść na falistej ławce wyłożonej potłuczoną ceramiką, nawiązującą do architektury Antoniego Gaudiego w Barcelonie.

Dzielnica Barranco

Barranco to najbardziej malownicza dzielnica Limy, znana z bohemy i żywej sceny kulturalnej. Położona obok Miraflores, Barranco przyciąga wyjątkowym urokiem i atmosferą. Dzielnica ta słynie z kolonialnej i republikańskiej architektury, wąskich uliczek i kolorowych murali, które nadają jej niepowtarzalny charakter.

Najbardziej popularną atrakcją dzielnicy Barranco jest Most Westchnień (Puente de Suspiros). Otoczony bujną roślinnością i oblegany przez wszechobecne sępy, jest popularnym miejscem spotkań zakochanych. Legenda głosi, że jeśli ktoś przejdzie cały most, wstrzymując oddech, jego życzenie się spełni. Okolice mostu to przede wszystkim kolorowe, kolonialne kamieniczki i ogrom lokalnego rękodzieła. Można tu nawet zrobić tatuaż i zapleść dready.

Jak na dzielnicę artystyczną przystało, Barranco oferuje również bogate zaplecze klubowe i gastronomiczne. Hippisowskie bary, przytulne kawiarenki i niskobudżetowe stołówki to zdecydowana wartość dodana Plaza de Barranco, głównego placu tej nadmorskiej dzielnicy. W Barranco jada się chifę. Dużym uproszczeniem byłoby powiedzieć, że jest to rodzaj peruwiańskiego “chinola”, choć chifa wywodzi się z gastronomii chińsko-peruwiańskiej. Typowym daniem tej kuchni jest arroz chaufa, czyli smażony ryż z owocami morza lub warzywami. Poza tym, w Barranco mieści się również kultowa restauracja Rustica, która codziennie między 12:00 a 16:00 serwuje “bufet kreolski”, przegląd kulinarny Peru.

Lima poza utartym szlakiem

Masz kilka dodatkowych dni w Limie lub szukasz nieoczywistych miejsc? Poznaj 5 dodatkowych atrakcji Limy!

• Klasztor Santo Domingo – miejsce spoczynku św. Róży z Limy i św. Martina de Porres (peruwiański dominikanin i pierwszy kanonizowany Mulat na świecie). Podobnie jak klasztor franciszkanów, również i ten posiada wyjątkowo klimatyczną bibliotekę. Choć klasztor dominikanów znajduje się w sąsiedztwie Plaza Mayor, to często jest pomijany.
• Parque de las Leyendas – główny ogród zoologiczny Limy, w którym można poznać faunę Amazonii (na przykład leniwce, anakondy, tapiry, oceloty i otorongo) i Andów (w tym kondory, alpaki i andoniedźwiedzie okularowe).
• Parque de la Reserva – słynie ze spektaklu Circuito Magico del Agua, największego na świecie kompleksu fontann wodnych z muzyką i światłem.
• Chinatown – zwane Barrio Chino, jest jednym z największych skupisk chińskiej społeczności w Ameryce Południowej, pełnym autentycznych chińskich restauracji i sklepów. Wejścia do dzielnicy strzeże paifang, tradycyjny element chińskiej architektury w formie wolno stojącej bramy. Podobnie jak w Barranco, również w Chinatown zjesz potrawy kuchni chifa, na przykład tallarin saltado i arroz chaufa.
• Callao – przedmieścia Limy. Mieści się tu międzynarodowe lotnisko im. Jorge Chavez, gdzie przylatuje większość odwiedzających Peru. Najciekawsze zabytki Callao to Abtao – dawny okręt podwodny, Fort Real Felipe – broniący Peru w czasie Wojny o Pacyfik oraz La Punta, znana z malowniczych plaż i tradycyjnych nadmorskich restauracji.

Lima – porady praktyczne

Pogoda

Lima ma specyficzny klimat zwany pustynnym nadmorskim. Przede wszystkim prawie nigdy nie pada tu deszcz. Nieodłącznym elementem limeńskiej pogody (w szczególności zimą) jest garua, niska mgła spowijająca miasto i nadająca mu charakterystycznej, szarej poświaty. Mieszkańcy Limy mówią, że gdy wieczorem w mieście śmierdzi rybą, to następnego dnia przyjdzie garua.

Zobacz jak kształtuje się pogoda w Limie o różnych porach roku:

Wiosna (październik – listopad):

• Temperatura w dzień: 20-24°C
• Temperatura w nocy: 16-19°C
• Szansa opadów: Bardzo niska, choć może wystąpić garua (5-10%)

Lato (grudzień – marzec):

• Temperatura w dzień: 25-29°C
• Temperatura w nocy: 18-22°C
• Szansa opadów: Bardzo niska, praktycznie zerowa (0-5%)

Jesień (kwiecień – czerwiec):

• Temperatura w dzień: 20-24°C
• Temperatura w nocy: 16-19°C
• Szansa opadów: Bardzo niska, choć może wystąpić garua (5-10%)

Zima (lipiec – wrzesień):

• Temperatura w dzień: 17-20°C
• Temperatura w nocy: 14-16°C
• Szansa opadów: Niska, choć może wystąpić garua i mżawka (10-20%)

Klimat w Limie jest stosunkowo stabilny, choć najlepszym czasem na wizytę są miesiące letnie, kiedy można cieszyć się najcieplejszymi i najbardziej słonecznymi dniami. Jednocześnie, klimat cechuje duża wilgotność. Z tego względu, szczególnie w zimie, temperatury odczuwane są jako niższe. Warto zauważyć, że w Limie nigdy nie pada śnieg.

Plan zwiedzania

Choć Lima może pochwalić się bogatą i różnorodną ofertą turystyczną, rzadko kiedy stanowi cel kilkudniowego pobytu. Zobacz propozycję zwiedzania Limy w jeden dzień!

• Rano: Starówka. Przyjazd taxi na Plaza Mayor: katedra, Muzeum Kakao, dworzec Desamparados, klasztor San Francisco. Zwiedzanie starówki zajmuje około 3-4 godziny.
• Południe: Najpierw przyjazd taxi do Muzeum Larco Herrera i zwiedzanie. Później taxi do Miraflores: Park Miłości, Larcomar. Odpoczynek w hotelu. Przejazd ze starówki do Muzeum Larco zajmuje około 45 minut, a stamtąd do Miraflores to kolejne pół godziny. Zwiedzanie muzeum to zwykle około półtorej godziny.
• Wieczór: Pokaz fontann “Circuito Magico del Agua” w Parque de las Leyendas. Jest to kino na świeżym powietrzu, gdzie funkcję ekranów pełnią fontanny. Krótkie spektakle pokazują bogactwo kultury Peru: najciekawsze atrakcje, stroje ludowe i muzykę. Tutaj znajdziesz godziny spektakli. Dojazd i powrót na spektakl koniecznie taxi.

Gdzie warto zjeść lunch w Limie?

• Jeśli okolice starówki, to na Pasaje Santa Rosa.
• Jeśli okolice Miraflores, to na Calle de Las Pizzas.

Bezpieczeństwo

Choć poziom bezpieczeństwa w Limie znacznie poprawił się w ostatnich latach, warto wziąć pod uwagę kilka kwestii:

• Miraflores i San Juan de Miraflores to dwie diametralnie różne dzielnice. Nocując w Limie, wybierz tą pierwszą.
• Unikaj dzielnic takich jak El Agustino, La Victoria, Santa Anita, Ate Vitarte, i Rimac.
• Jeśli przemieszczasz się gdzieś wieczorem, wybierz taxi.
• Korzystaj tylko ze sprawdzonych taksówek (na przykład Easy Taxi lub Super Taxi).
• Jadąc na lotnisko, dodaj przynajmniej godzinę do czasu przejazdu z Google Maps. Korki na wyjeździe z Limy są legendarne!

Podsumowanie

Lima, tętniąca życiem stolica Peru, to niezwykła mieszanka historii, kultury i nowoczesności. Rozciągająca się wzdłuż wybrzeża Pacyfiku, oferuje wyjątkowe doświadczenia zarówno dla miłośników historii, jak i entuzjastów nowoczesnych atrakcji. Od kolonialnych perełek, takich jak katedra, po artystyczne zakątki Barranco, każda część miasta ma coś do zaoferowania. Limę charakteryzuje bogata scena kulinarna, z licznymi restauracjami serwującymi innowacyjną kuchnię peruwiańską, oraz dynamiczne dzielnice jak Miraflores, które oferują świetne zakupy i piękne plaże. Mimo miejskiego zgiełku, Lima zachwyca również bliskością natury, na przykład urokliwych wysp Palomino. Jej klimat, z łagodnymi temperaturami i minimalnymi opadami, sprawia, że miasto można przyjemnie zwiedzać przez cały rok. Lima pozostaje w ścisłej czołówce najciekawszych miast w Ameryce Łacińskiej.

Zaciekawiła Cię Lima? Zobacz co jeszcze warto zwiedzić w Imperium Słońca: 10 Najciekawszych Atrakcji Peru.

Jeśli chcesz wesprzeć rozwój bloga, możesz zaprosić mnie na wirtualną kawę. 🙂 Dzięki kawie będę mogła zwiększyć hosting bloga, a w rezultacie umieszczać więcej przydatnych treści i zdjęć na blogu. Mam nadzieję, że przydadzą Ci się w planowaniu Twojej kolejnej podróży!