Fałszywe głowy z Pachacamac

W peruwiańskiej świątyni Pachacamac odkryto 1000-letnie mumie! Znalezisko jest o tyle fascynujące, że nie znaleźli ich wcześniej ani hiszpańscy konkwistadorzy, ani huaqueros – poszukiwacze skarbów ukrytych w południowoamerykańskich grobowcach. Mumie schowane były głęboko pod zawalonym murem kompleksu świątynnego Pachacamac, dzięki czemu dopiero teraz ujrzały światło dzienne. Czym są tytułowe „fałszywe głowy”? Dowiedz się z dzisiejszego wpisu!

Badania prowadził prof. Krzysztof Makowski, wykładowca Papieskiego Katolickiego Uniwersytetu w Limie i kierownik badań archeologicznych w Pachacamac.  W listopadzie 2023 roku, jego zespół odnalazł 73 mumie otulone w bawełniane tobołki zwane fardos. Miejsca, w których znajdowałyby się twarze przykryto drewnianymi i ceramicznymi maskami bez żadnych zdobień. Aktualnie zespół peruwiańskich bioarcheologów skanuje specjalnym tomografem pierwsze 19 tobołków z mumiami. Nie mogę się doczekać wyników!

Już w czasach preinkaskich, Pachacamac pełniło funkcję sanktuarium, do którego przybywali pielgrzymi z odległych zakątków kontynentu. Żeby tu dotrzeć, trzeba było przedrzeć się przez wysokie góry, puszczę tropikalną, a na koniec przez szarą, nieprzyjazną pustynię. Nie było wtedy żadnych środków transportu, nie istniał jeszcze nawet szlak inkaski! Bóg Pachacamac był jednak tak ważny w mitologii cywilizacji Wari, że Inkowie, którzy podbili ich ziemie, wpisali go w poczet swoich bóstw.

Legenda o bogu Pachacamac

Bóg Pachacamac stworzył pierwszą kobietę i mężczyznę, ale zaaferowany swoim osiągnięciem zapomniał stworzyć dla nich pożywienia.. Mężczyzna zmarł z głodu, a kobieta spakowała manatki i wyruszyła w daleką podróż w poszukiwaniu jedzenia. Zlitował się nad nią Inti (inkaski bóg Słońce). Nakarmił ją i sprawił, że wkrótce na świecie pojawił się jej syn.

Pachacamac zdenerwował się, że Inti wtrąca się w nie swoje sprawy. W przypływie gniewu zabił dziecko, a jego części wkrótce zamieniły się w mnóstwo różnorodnych owoców i warzyw, jakie do dziś można zjeść w Ameryce Południowej. Kobieta poskarżyła się na Pachacamaka i Inti wkrótce dał jej nowego syna, Vichamę. Udało się go uchronić przed Pachacamakiem, ale ten w akcie zemsty zabił kobietę. Tym razem przestraszył się jednak konsekwencji swojego czynu i na wszelki wypadek schował się czeluściach Pacyfiku.

Vichama poprosił Inti o interwencję i niebawem na Ziemi pojawili się nowi ludzie. Zbudowali świątynię, aby uczcić swoich przodków. Wybrzeże Pacyfiku często nawiedzały trzęsienia ziemi i wkrótce zaczęli dopatrywać się w nich działań Pachacamaka, wciąż ukrywającego się w otchłaniach oceanu. Do dziś jest znany jako bóg trzęsień ziemi.

Kompleks świątynny

W czasach swojej świetności (800 – 1000 r n.e.), kompleks świątynny Pachacamac zajmował powierzchnię 6 kilometrów kwadratowych. Do jego budowy wykorzystano ponad 50 milionów cegieł adobe, wykonanych z gliny suszonej w palących promieniach słońca. Ściany poszczególnych piramid zdobiły czerwone i żółte polichromie. Największą zachowaną do dziś częścią kompleksu jest Świątynia Słońca, zajmująca 30 tysięcy metrów kwadratowych. Wdrapując się na jej szczyt można zobaczyć połyskujący w dali Pacyfik. Być może wciąż ukrywa się tam Pachacamac?

Zwiedzanie Pachacamac

Pachacamac znajduje się ok. 30 kilometrów na południe od Limy, w dolinie rzeki Lurin. Można się tu dostać autobusem San Bartholo, odjeżdżającego z Avenida Grau. Nie jest to szczególnie piękna część Limy, choć niedaleko mieści się kolonialny plac San Martin, muzeum sztuki limańskiej MALI, a nawet 5-gwiazdkowy hotel Sheraton. Ale w podobnej odległości są też El Agustino i La Victoria, dwie najbardziej niebezpieczne dzielnice Limy. Na szczęście do Pachacamac dostaniesz się też colectivo (taksówką zbiorową), zwykłą taksówką (zamawiając w apce, np. Super Taxi czy Easy Taxi), albo z półdniową wycieczką zorganizowaną.

Oprócz świątyń, piramid i stanowiska archeologicznego, w Pachacamac możesz zwiedzić też niewielkie muzeum. Do najciekawszych eksponatów należą tytułowe „fałszywe głowy”, czyli maski przykrywające tobołki z mumiami. Ze strony internetowej muzeum można ściągnąć ciekawe wydruki przybliżające preinkaską cywilizację Wari: krzyżówki, plansze ze zdjęciami, a nawet rysunkowy labirynt „Jak uciec ze świątyni Acllawasi”.

Powiązane wpisy:

Karnawał „avatarów” w Peru