Park Narodowy Grand Teton
USA

Park Narodowy Grand Teton

Grand Teton w stanie Wyoming to jeden z najbardziej malowniczych parków narodowych w Stanach Zjednoczonych. Jego spektakularne krajobrazy, ostre szczyty górskie oraz dzikie przestrzenie przyciągają zarówno miłośników przyrody, jak i fanów górskich wędrówek.

Choć park leży w sąsiedztwie słynniejszego Yellowstone (zobacz wpis: Yellowstone – Park Narodowy Żółtego Kamienia), Grand Teton oferuje bardziej kameralne krajobrazy. Dominują tu górskie krajobrazy, jeziora polodowcowe i wąskie doliny, wciśnięte w granitowe skały.

Poniżej znajdziesz przewodnik, który pozwoli Ci poczuć atmosferę tego miejsca i, jeśli planujesz podróż, pomoże w zaplanowaniu zwiedzania.

Ruszamy? Ruszamy!

Nasza opowieść

Późnym przedpołudniem pożegnaliśmy się z Parkiem Narodowym Yellowstone i udaliśmy się w 8-kilometrową podróż do Grand Teton. Odwiedziliśmy tu jeziora Jackson Lake i Jenny Lake. Największe wrażenie zrobiła na nas przyroda: wspaniałe szczyty górskie, złote kolory jesieni i dzikie zwierzęta. Mieliśmy okazję spotkać tu m.in. kojota i samicę łosia, zażywającą kąpieli w rzece. Odwiedziliśmy również kapliczkę Church of the Transfiguration. Oprócz drewnianego wnętrza, kapliczka słynie z nietypowego ołtarza, w całości zastąpionego przez widok na majestatyczne góry.

Chapel of Transfiguration
Chapel of Transfiguration. Drewniana kapliczka, powstała w 1925 roku, może pomieścić do 65 osób. Do dziś odbywają się tu nabożeństwa (w każdą niedzielę o 8:00 i 10:00) oraz śluby.

Gdy tylko przekroczyliśmy Przełęcz Teton Pass i wjechaliśmy do stanu Idaho, od razu zrobiło się zielono. W miejscowości Victor minęliśmy kilka indiańskich tipi, lecz ogólnie krajobraz przypominał nam Beskidy. Wschodnie Idaho (o którym opowiemy w kolejnym wpisie) to przede wszystkim domki z przydomowymi ogródkami, ogrodzone symbolicznymi płotkami. Nawet kot polował w zbożu, niczym na polskiej wsi. Jak okiem sięgnąć, otaczały nas teraz tereny rolnicze, traktory, zraszacze, baloty siana i sporo czarnych krów.

Wschodnie Idaho
Typowy krajobraz we wschodnim Idaho.

Mijaliśmy też zadbane rancza, każde z obowiązkową wysoką bramą – otwartą i nie połączoną z żadnym ogrodzeniem. Niektóre hacjendy były naprawdę imponujące, z widokiem na rzekę Snake River, malowniczo wijącą się w kanionie wśród żółtych pól Idaho. 

Na nocleg do Idaho Falls, miasta o wielkości Ełku, przybyliśmy ramię w ramię z zachodzącym słońcem.

Jackson Lake
Panorama Grand Teton z Jackson Lake.

Słowo o Grand Teton

Park Narodowy Grand Teton słynie z bioróżnorodności – od alpejskich lasów sosnowych i jodłowych po kwitnące łąki pełne dzikich kwiatów. Wiosną łąki pokrywają się dywanem kolorowych kwiatów, co tworzy ostre kontrasty z ośnieżonymi szczytami.

Długie, śnieżne i bezlitośnie zimne zimy sprawiają, że klimat Parku Narodowego Grand Teton jest surowy. Najniższa temperatura kiedykolwiek zarejestrowana w parku wynosiła -52°C, a śnieżny puch często pokrywa park od listopada do maja. Krótkie, stosunkowo ciepłe lata stanowią oddech od zimy oraz czas odnowy i odrodzenia. Rośliny i zwierzęta dostosowują się do tego ostrego klimatu, znajdując własne sposoby na przetrwanie.

Posłuchaj nawoływania błękitnika górskiego (Sialia currucoides), ptaka z gatunku drozdowatych, zamieszkującego tereny Grand Teton. Błękitnik górski jest narodowym ptakiem stanów Idaho i Nevada.

Park Narodowy Grand Teton położony jest w strefie aktywnej sejsmicznie. Uskok Teton ma potencjał, by wygenerować trzęsienie ziemi o sile 7 stopni w skali Richtera. Można go zobaczyć z punktu widokowego Cathedral Group Turnout nieopodal jeziora Jenny. Dodatkowo, tereny Grand Teton (jak również sąsiedniego Yellowstone) są zagrożone pożarami. Świetnym przykładem przystosowania się ekosystemu do pożarów są sosny kandelabrowe (Pinus albicaulis). Ich szyszki otwierają się w wyniku ciepła ognia, uwalniając nasiona na podłożu świeżo oczyszczonym po pożarze.

Fall foliage w Grand Teton
Barwy jesieni w połowie września w Grand Teton.

Rzeki i jeziora

Wstęgi w kolorze błękitu i srebra spływają z topniejących śniegów, znajdując ujście w Snake River. Brzegi strumieni, tereny zalewowe, jeziora i stawy to bogate, tętniące życiem siedliska. Rodzime gatunki ryb, takie jak pstrąg wędrowny i sieja górska, stanowią kluczowy pokarm dla wydr, bielików amerykańskich i rybołowów.

Snake River, rzeka o długości 1,700 kilometrów, ma źródła w Parku Narodowym Yellowstone. Następnie przepływa przez Wyoming, Idaho, Oregon i Waszyngton. W czasie ostatniej Epoki Lodowcowej, rzekę nawiedzały potężne powodzie, które wyrzeźbiły Kanion Rzeki Snake i Shoshone Falls, wodospady nazywane „Niagarą Zachodu” (już wkrótce na blogu!).

Wilgotne łąki i tereny podmokłe

Spore połaci łąk pozostają zalane przez dużą część roku. Wysoki poziom wód gruntowych i żyzne gleby sprzyjają obfitemu wzrostowi traw, turzyc i roślin zielnych. Wąskie pasy roślinności wzdłuż cieków wodnych stanowią aż 90% tutejszej bioróżnorodności! Z takiego stanu rzeczy najchętniej korzystają łosie. Potrafią nurkować na głębokość do pięciu metrów i pozostawać pod wodą nawet minutę, aby zajadać się roślinami wodnymi. Na łąkach kryją się także węże – na szczęście niejadowite. Najczęściej występuje tu wąż o nazwie charyna gumowa (Charina bottae), należący do rodziny boa dusicielowatych.

Łoś
Częstymi gośćmi na wilgotnych łąkach Grand Teton są łosie.

Równiny sagebrush

Choć na pierwszy rzut oka roślina sagebrush, porastająca dno doliny w Grand Teton wydaje się jałowa, w rzeczywistości jest dość bujna. Kamieniste, dobrze przepuszczalne gleby zniechęcają większość roślin, jednak szałwia, krzew goryczki i ponad 20 gatunków traw rozwijają się tu znakomicie. Borsuki kopią nory, a kojoty i wilki przemierzają bezkresne równiny. O zmierzchu i o poranku stada łosi pasą się na trawach. Kępy sagebrush są też domem dla preriokurów ostrosternych (Centrocercus urophasianus). Te niezwykłe ptaki z ogonami przypominające irokezy pełne ostrych piór wykorzystują sagebrush jako schronienie, pożywienie i miejsce gniazdowania.

Sagebrush
Rośliny sagebrush widziane ze szlaku Potholes (Wytopiska) w Grand Teton. Wytopiska to zagłębienia na równinie stożków sandrowych. Powstają, gdy bryła lodu odrywa się od cofającego się lodowca i opada na równinę. Osady naniesione przez wodę osadzają się wokół lodu, mogąc go zakryć. Po stopieniu lodu pozostaje zagłębienie, które tworzy mikrośrodowisko zatrzymujące wilgoć i pył, co umożliwia roślinom typu sagebrush zapuszczanie korzeni.

Lasy

Butelkowozielone lasy pasma górskiego Grand Teton rosną tam, gdzie moreny i zbocza gór zatrzymują wodę w zasięgu korzeni drzew. Krajobraz zdobią tu przede wszystkim drzewa iglaste: sosna limbowa, jodła Douglasa, świerk Engelmanna i jodła subalpejska. Latem grasują tu łosie i jelenie w poszukiwaniu pożywienia. Również niedźwiedzie czarne i grizzly często odwiedzają te lasy, w nadziei na znalezienie jagód, owadów i małych ssaków. Coraz rzadziej można tu spotkać zagrożone wyginięciem rysie kanadyjskie i wilki szare.

Posłuchaj wycia wilków w Grand Teton:

Niedźwiedzie grizzly żywią się głównie orzeszkami sosny kandelabrowej (Pinus albicaulis). Bogate w tłuszcze i białko orzeszki zjadane są zwłaszcza chętnie podczas hiperfagii – intensywnego żywienia poprzedzającego hibernację. Niestety, zagrożeniem dla tych sosen są korniki sosnowe i inwazyjna choroba o nazwie rdza pęcherzykowata igieł sosny. Strażnicy parkowi przyczepiają do drzew białe paczuszki z werbeną, aby zmylić korniki i skłonić je do zasiedlenia innego drzewa.

Bear Aware

National Park Service (NPS), organizacja stojąca na straży parków narodowych w USA, stworzyła program Bear Aware, dotyczący odwiedzin na terytoriach niedźwiedzi. Choć spotkania z niedźwiedziami należą do rzadkości, bywają bardzo niebezpieczne. Widząc zwierzę, utrzymuj bezpieczną odległość – odpowiednik długości czterech autobusów.

Prawie całkowicie wytępione z ekosystemu, intensywne działania ochronne w ciągu ostatnich 40 lat pozwoliły na odbudowę populacji grizzly. Szacuje się, że w ekosystemie Yellowstone (czyli w parkach narodowych Yellowstone i Grand Teton) aktualnie żyje około 800 niedźwiedzi grizzly. Mimo to, wciąż należą do gatunków zagrożonych wyginięciem.

Posłuchaj jak ryczy niedźwiedź grizzly:

O czym warto pamiętać, odwiedzając terytorium niedźwiedzi?

  • Podróżuj w grupach 3-osobowych lub większych.
  • Przechowuj pożywienie w specjalnych, zamykanych pojemnikach.
  • Zaopatrz się w Bear Spray – spray na niedźwiedzie.
  • Nie biegaj i nie wchodź na drzewa – niedźwiedzie są szybsze!
  • Nie krzycz – niedźwiedź zinterpretuje to jako dźwięk ofiary.
  • Niedźwiedź grizzly? Udawaj zmarłego. Niedźwiedź czarny? Oddal się, schowaj lub walcz.
Jenny Lake
Jenny Lake – serce Grand Teton. Nazwa jeziora pochodzi z czasów ekspedycji Haydena z 1872 roku. Jenny Leigh, Indianka z plemienia Shoshone, brała czynny udział w tej wyprawie. Sprawdź aktualne ceny przeprawy łodzią na drugą stronę jeziora: Shuttle Service – Jenny Lake.

Strefa alpejska

Wysokość nad poziomem morza, surowe zimy i krótkie lata stanowią wyzwanie dla roślin i zwierząt ponad linią drzew. Porosty przylegają do skał, podczas gdy floksy (Phlox) i mchy rosną nisko na ubogich glebach, z trudem opierając się wiatrowi i zimnu. Kwiaty emitują zapachy, przyciągające owady, które je zapylają. Latem, niewielkie gryzonie o nazwie szczekuszka lub pika (Ochotona) suszą i przechowują rośliny na zimę. Szczekuszki i świstaki żółtobrzuche (Marmota flaviventris) stale wypatrują drapieżników, takich jak łasice i orły, starając się przetrwać w tych surowych warunkach.

Dzieje parku

Grand Teton to jeden z najmłodszych łańcuchów górskich w Ameryce Północnej. Zaczął się wznosić dopiero 10 milionów lat temu. W porównaniu do Gór Skalistych „w średnim wieku” (50-80 milionów lat) czy do „starożytnych” Appalachów (ponad 300 milionów lat), o Grand Teton można powiedzieć, że są górami „młodzieżowymi”. Więcej o tych starszych górach przeczytasz we wpisach: Park Narodowy Rocky Mountain i Appalachy – Góry Błękitne.

Najstarsze formacje skalne w łańcuchu Grand Teton zawierają skamieniałości organizmów morskich. Ich obecność potwierdza, że góry były niegdyś dnem pradawnego morza, zamieszkiwanego przez koralowce, brachiopody (starożytne małże) oraz trylobity.

Około 100 milionów lat temu, w miejscu dzisiejszego Parku Narodowego Grand Teton zderzyły się dwie płyty tektoniczne. Cięższa płyta o nazwie Farallon uległa subdukcji, wsuwając się pod ostrym kątem pod lżejszą płytę północnoamerykańską. Tak zaczęła powstawać dolina, zamknięta z jednej strony pasmem górskim. Wiatr i deszcz rozpoczęły żmudny proces erozji, która rzeźbiła Grand Teton przez kolejne miliony lat.

Następnie, ogromne lodowce z epoki lodowcowej i gwałtowne wody roztopowe zaczęły spływać na południe. Niosąc ze sobą kamienie, żwir i gruboziarnisty piasek, wielokrotnie wyrównywały opadające dno doliny. Alpejskie lodowce osadziły moreny, które utworzyły jeziora wzdłuż pasma górskiego. Nowsze lodowce cofnęły się o 20% w ciągu ostatnich 40 lat i niestety cofają się do dziś.

Lodowiec Teton Glacier
Cofanie się lodowca w Grand Teton na przestrzeni lat. Zdjęcie planszy nieopodal Jenny Lake.

Park Narodowy Grand Teton [czyt. Titon], założony w 1929 roku, zawdzięcza nazwę najwyższemu szczytowi – Mount Grand Teton (4,197 m n.p.m). Nazwę nadali mu francuscy traperzy, którzy zauroczeni tym pejzażem ochrzcili go mianem „Trzech Piersi” („Les trois tétons”).

Co zwiedzić w Grand Teton?

Park Narodowy Grand Teton oferuje wiele atrakcji na każdy typ aktywności: piesze wędrówki, kajaki, czy podróże samochodowe trasami widokowymi. Aby dostać się do niektórych wysokogórskich szlaków, należy przeprawić się łódką na drugą stronę jeziora Jenny Lake.

Mając niewiele czasu lub ograniczone możliwości poruszania się, Grand Teton przyjemnie zwiedza się też z auta. Do dyspozycji są dwie trasy: Inner (wewnętrzna) i Outer (zewnętrzna). Ze względu na dobrą pogodę i spore okno czasowe, wybraliśmy drogę wewnętrzną, zatrzymując się na prawie wszystkich punktach widokowych oraz przy Jenny Lake. Kapliczka Chapel of Transfiguration znajduje się prawie przy południowym zbiegu dwóch tras, a zatem można ją odwiedzić niezależnie od wariantu.

Parking przy Jenny Lake wydaje się dość spory, jednak szybko się zapełnia. Dużo aut parkuje równolegle wzdłuż drogi dojazdowej – co ciekawe, w Grand Teton jest to dozwolone. Można tu wypłynąć w rejs motorówką po jeziorze, kupić pamiątki w Visitor Center i wyruszyć na spacer wokół jeziora. Brzeg Jenny Lake od strony Visitor Center jest łagodny i piaszczysto-kamienisty. Można usiąść w cieniu na ławeczkach i podziwiać szczyty Grand Teton.

Mapa Grand Teton
Grand Teton: trasa wewnętrzna (na różowo) i zewnętrzna (na szaro).

Poznaj najpopularniejsze szlaki trekkingowe w Parku Narodowym Grand Teton:

  1. Cascade Canyon Trail
    Długość: 15 km
    Czas przejścia: 3h 45 min
    Trudność trasy: średnia
    Parking: 43,75090,-110,72429
    Start szlaku: trzeba przepłynąć łódką przez Jenny Lake
  2. Taggart Lake Look
    Długość: 6 km
    Czas przejścia: 1h 30 min
    Trudność trasy: łatwa
    Parking: 43,70107,-110,74224
    Start: Most 6910
  3. Jenny Lake Trail
    Długość: 11 km
    Czas przejścia: 2h 30 min
    Trudność trasy: średnia
    Parking: Jenny Lake Visitor Center
    Start: Jenny Lake Visitor Center
Chapel of Transfiguration
Naturalny ołtarz w Chapel of Transfiguration.

Grand Teton – Porady Praktyczne

W przeciwieństwie do Yellowstone, Park Narodowy Grand Teton w większości jest czynny przez cały rok. Zimą można skorzystać z wielu tras narciarskich i szlaków idealnych na spacer w rakietach śnieżnych. Przed wyjazdem sprawdź na stronach 511 Wyoming i NPS – Grand Teton czy droga dojazdowa na pewno jest otwarta. Zadbaj również o odpowiedni ekwipunek i bezpieczeństwo lawinowe.

Park Narodowy Grand Teton:

  • Godziny otwarcia: 24/7
  • Rezerwacja: niepotrzebna
  • Wstęp: darmowy z kartą „America the Beautiful”
  • Baza wypadowa: Jackson Hole, Victor, Driggs

Najbliższym lotniskiem jest Jackson Hole Airport (JAC), położone bezpośrednio w parku narodowym. Można tu przylecieć z Chicago (Illinois), Dallas (Texas), Denver (Kolorado), Los Angeles (Kalifornia) i Salt Lake City (Utah). Nieco dalej znajdują się lotniska w Idaho Falls (145 km) i Salt Lake City (450 km).

Podsumowanie

Park Narodowy Grand Teton rzadko jest celem podróży sam w sobie. Zagraniczni turyści najczęściej odwiedzają go przejazdem, „przy okazji” wizyty w Yellowstone lub Salt Lake City. Żałowaliśmy, że nie mieliśmy więcej czasu, aby przepłynąć przez Jenny Lake ani nawet wjechać kolejką linową Aerial Tram na Rendezvous Mountain (3,187 m n.p.m.). Nie odwiedziliśmy też ikonicznych budynków Mormon Row Historic District.

Nie żałujemy natomiast podróży do Idaho, bo zobaczyliśmy niesamowite Kratery Księżyca, Kanion Rzeki Snake i Wodospady Shoshone Falls. Pokażemy je w następnym wpisie! 🙂

Spodobał Ci się Park Narodowy Grand Teton? Będzie nam miło, jeśli zostawisz komentarz!

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

error: Content is protected !!